Het was in 1990 denk ik, 2 jaar nadat ik uit Engeland vertrok en mij voorgoed in Nederland vestigde, dat ’n Engelse kennis van me, MARK, me vroeg of ik niet ‘ns langs wilde komen in Hamburg, waar hij als architect doende was, en ’n vriendin gevonden had. Ik ging met de bus en herinner me het station Altona, waar ik aankwam, het nieuwe winkelcentrum, en de Reeperbahn. In mijn geheugen lag er ook ergens ’n flinke gietijzeren schedel (Pablo Picasso ?) op de vloer van ’n museum, en waren er van die oude foto’s, van voor de oorlog, te zien als tegel, her en der in nieuw gebouwde stukken van de stad. Het havengebied met de pakhuizen waren er nog, maar nu dan met ’n autobrug zo hoog dat ie over de haven spande en zo hoog over de zeeschepen heen boog. Mark had me gevraagd of ik niet bij hem achterop wilde, met de motorfiets naar de overkant. Maar daar was geen sprake van, wat mij betrof. “NEE” zei ik, “NOOIT.”
Toch op ’n avond, bij ’n Duitse kennis die geschiedenis studeerde aan de universiteit, of daar zelfs doceerde, ging ik “over de brug” toen die me vroeg: “WAS IST DEUTSCHLAND ? We weten wel wat Engeland is en wat Nederland, maar wat is Duitsland ? ES GIBT SO VIELE TOTE IN UNSERE GESCHICHTE” . Ik antwoordde: “BACH”. Het bleef toen stil, en nu denk ik dat ik daarom wel het goede antwoord gaf, want wat kan je stellen tegenover zo’n grote ramp ? Alleen iets groots en moois als het werk van J.S. Bach, met zijn hemelshoge muziek op belerende teksten, die hij met duimendikke compassie op het orgel kneedt. Was het niet Luther zelf die zei dat je met muziek de les zo in het hart kon gieten ? Als het zaad gezaaid is zal er vanzelf wel weer koren ( graan ) groeien – zo is toch het woord van God.
Gleich wie der Regen und Schee vom Himmel fällt.
BWV 18 aria:
Mein Seelenschatz ist Gottes Wort;
Außer dem sind alle Schätze
Solche Netze,
Welche Welt und Satan stricken,
Schnöde Seelen zu berücken.
Fort mit allen, fort, nur fort!
Mein Seelenschatz ist Gottes Wort.
gerechtigheid – Gerechtigkeit – righteousness ?
Kees van Collumn 